Binnen het programma Preventie met Gezag richt Halt zich op jongeren die vatbaar zijn voor (ingroei in) de georganiseerde criminaliteit. Halt zet in op bewustwording en om de sociale weerbaarheid en veerkracht van deze jongeren te versterken. Daarom is Halt ook op school te vinden. Halt-medewerker Minke Veltman vertelt in dit interview over hun aanpak.

Wat is de rol van Halt binnen het programma Preventie met Gezag?

"Halt heeft een integrale aanpak ingezet op scholen. De Halt-medewerker voert verschillende preventieve activiteiten uit. Dat kan groepsgericht zijn (voorlichtingen, klassendialogen of ouderbijeenkomsten), maar ook individueel (via een pedagogische interventie). Zo’n individuele interventie is 'preventief', in die zin dat er al wel grensoverschrijdend gedrag is, maar een jongere niet in aanraking is gekomen met het strafrecht."

"Halt heeft als missie: 'iedere jongere een kansrijke toekomst'. Door de jaren heen is Halt steeds preventiever gaan werken om al vroeg in te grijpen ten behoeve van deze kansen. Ik vind het heel mooi om te zien hoe dit aansluit bij het programma Preventie met Gezag."

Wat houdt de aanpak Halt op school in en wat is de meerwaarde?

"Het is een integrale aanpak waarbij een vaste Halt-medewerker wekelijks op de middelbare scholen aanwezig is. Deze medewerker doet op dat moment wat nodig is. Dat kunnen verschillende activiteiten zijn: van een voorlichting over bijvoorbeeld groepsdruk, een gesprek met een ouder die met de handen in het haar zit over grensoverschrijdend gedrag van het kind, een herstelgesprek tussen twee leerlingen begeleiden, tot meedenken over casuïstiek met medewerkers van de school of een huisbezoek afleggen. Waar passend proberen we bij deze activiteiten niet alleen verbinding te zoeken op school (bijvoorbeeld met mentoren of ondersteuning), maar werken we ook samen met organisaties zoals Geynwijs, het jongerenwerk of Veilig Thuis. De Halt-medewerker is niet alleen de schakel met lokale partners, maar waar nodig ook met de justitieketen." 

Wat is jouw rol hierbinnen?

"Als Halt-medewerker werk ik met plezier samen met en in de gemeente Nieuwegein, waar ik verantwoordelijk ben voor het coördineren en uitvoeren van verschillende interventies. Ik ben het aanspreekpunt voor de ketenpartners zoals de gemeente, politie en jongerenwerk. Daarnaast voer ik justitiële Halt-interventies uit wanneer jongeren via de boa, politie of leerplichtambtenaar worden doorverwezen. Al jaren verzorgen we vanuit Halt voorlichtingen op scholen in Nieuwegein, waarvoor de gemeente gelukkig al geruime tijd middelen beschikbaar stelt. Sinds de intensieve samenwerking in Nieuwegein met Preventie met Gezag is er een aanpak op scholen ontstaan. Dit voer ik samen met collega’s uit."

Wat komen jullie tegen, welke ontwikkelingen zien jullie?

"De casuïstiek is heel uiteenlopend. De gemene deler is dat het om pubers gaat, van wie het brein natuurlijk nog volop in ontwikkeling is en die bezig zijn hun eigen identiteit te ontwikkelen. Impulsiviteit en groepsdruk zijn dan ook aan de orde van de dag. Het mooie is dat elke jongere in de gesprekken vaak goed in staat of leerbaar is te reflecteren op het eigen gedrag. Reflectie is dan ook een van de belangrijkste pijlers waar Halt op inzet tijdens de interventie. En helaas is het vaak zo dat er problematiek achter blijkt te zitten en lijkt het gedrag haast een soort verkapte hulpvraag. Er kan van alles spelen, van niet goed kunnen omgaan met boosheid, een jongere die zich niet gezien voelt door een van zijn of haar ouders, tot armoede. Via de signalering in onze gesprekken kunnen we hier tijd en aandacht aan besteden, soms de-escalerend optreden en waar nodig doorverwijzen.  

Een ander voorbeeld van wat we veel zien of horen is grensoverschrijdend gedrag op sociale media, denk bijvoorbeeld aan online grapjes met foto’s van jongeren in stickers op WhatsApp wat al gauw overgaat tot pesten of zelfs onderlinge bedreigingen. Iets wat onschuldig begint kan al snel escaleren. Een jongere realiseert zich vaak niet dat een appje, wat even snel uit stoerdoenerij of zonder nadenken in een groeps-chat op bijvoorbeeld Snapchat of Telegram is gedropt, een grote impact kan hebben. Ze jutten elkaar op en voor je het weet durft een leerling al weken niet meer naar school omdat hij of zij bang is dat hij geslagen gaat worden. Een andere trend is de zorgelijke ontwikkeling rondom vapen."

Hoe loopt de aanpak tot nu toe? Hoeveel jongeren zijn al geholpen in dit traject?

"Inmiddels zijn we op twee middelbare scholen wekelijks aanwezig. We merken dat we daarbij steeds meer onderdeel worden van de school. We blijven inzetten op de vindbaarheid en bekendheid. Inmiddels hebben we zo’n 600 jongeren geholpen of bereikt met de individuele interventies en voorlichtingen. Daarbij zijn ouders nog niet meegerekend, maar we zetten ook in op ouderbetrokkenheid of het ondersteunen van ouders. De mate daarvan verschilt per casus."

Wat is de meerwaarde voor de school?

"Door het combineren en inzetten van onze interventies, kunnen wij flexibel werken en echt doen wat op dat moment nodig is en daarbij aansluiten bij de behoefte van de school en de doelgroep. Er wordt snel geschakeld met het schoolpersoneel. Van de Halt op school-aanpak verwachten wij voorkomen, verbinden en versterken. Het voorkomen staat voor bewustwording en het bieden van een handelingsperspectief voor jongeren en ouders, waarmee een alternatief wordt geboden voor instappen of doorgroeien in (georganiseerde) criminaliteit. Het verbinden gaat om de samenwerking met lokale partners en het in beeld brengen van risicojongeren en groepen."

"Tot slot staat het versterken voor het maatschappelijk belang van Preventie met Gezag. Het versterken van een gezond opvoed- en opgroeiklimaat van jongeren. Halt op school werkt aan een veilig schoolklimaat en een prettige sfeer op school. Maar de inzet van Halt op school kan ook effect hebben buiten school, namelijk in de wijk, thuis, etc. Het is immers niet zwart-wit: dingen die buiten schooltijd gebeuren komen de school in en andersom. We proberen dan ook altijd breder te kijken."

Wat is belangrijk in de samenwerking met alle partijen?

"Dat we elkaar weten te vinden en goed met elkaar afstemmen. Voor geen enkele jongere is precies dezelfde aanpak nodig, het is en blijft steeds opnieuw zoeken naar maatwerk. Daarbij is signaleren een belangrijke functie. Wanneer passend verwijzen wij door naar een andere partner, bijvoorbeeld jongerenwerk of het wijkteam. Maar ook op breder niveau is het belangrijk dat we met elkaar in contact zijn om bijvoorbeeld risico’s en trends in kaart te brengen en waar mogelijk daarop in te spelen."