Opbouwwerker Ronald Laurens en wijkcoördinator Boaz Blomberg kennen elkaar goed. Ze komen elkaar tegen op het buurtplein, waar ze ideeën, vragen en problemen van bewoners langs zien komen. Soms wordt er veel van hen verwacht. Maar steeds vaker lukt het om bewoners zelf een oplossing te laten bedenken. We spreken hen bij Buurtplein de Componist.

Als coördinator Opbouwwerk bij welzijnsorganisatie Movactor is Ronald veel op pad in Nieuwegein: ‘Ik doe mijn werk eigenlijk ín de wijken, bij mensen thuis. Ik ga met ze in gesprek om verbindingen te leggen, help ze op weg tussen hun leefwereld en de ‘systeemwereld’ van instanties en regelgeving en help ze om elkaar meer te vinden. Zoals in een groot Afrikaans dorp.’

Boaz werkt bij gemeente Nieuwegein en bewoners kunnen hem aanspreken op allerlei gemeentezaken. Stoeptegels, bomen, uitkeringen: ‘Waar Ronald naar mensen toe gaat en een vraag of probleem signaleert, is dat voor mij vaker andersom: mensen komen dan met vragen of problemen naar mij toe.’ Ronald vult aan: ‘In sommige wijken ga ik al op pad met een wijkcoördinator zoals Boaz. Als duo werkt dat heel goed. Dan kunnen we samen een visie maken op wat de wijk nodig heeft en sneller aan de slag, dankzij de korte lijntjes met de gemeente.’

Podium voor ideeën uit de buurt

Bij Buurtplein de Componist kunnen bewoners terecht voor koffie, knutselen, valpreventie, maatschappelijk werk, buurtinitiatieven en meer. Een bijzonder buurtplein, vertelt Ronald: ‘Samen met bewoners is er nagedacht over welke mogelijkheden ze hier graag zouden hebben. Zo zijn er nu moestuintjes, sportinstrumenten, en is er maar 1 koffiezetapparaat op de begane vloer — zodat iedereen elkaar daar tegenkomt.’

Boaz: ‘Mensen kunnen zelf ideeën organiseren. Zoals een iftar of sjoelavond - dan krijgen bewoners in overleg de sleutel van de ruimte. De apotheek, huisarts en fysiotherapeut zitten ook in dit pand, dus zij hebben korte lijntjes met elkaar en vrijwilligers van het buurtplein. Als een bewoner zich eenzaam voelt en een sociale basis mist, kan een hulpverlener makkelijker opperen om beneden eens een kijkje te nemen bij de tuin- of knutselmiddag.’

Energiearmoede én creativiteitsarmoede

‘In de wijken rondom dit buurtplein zien we een mix tussen stukken waar het vanzelf goed gaat en stukken die veel aandacht nodig hebben. In één straat kunnen wel vier verschillende behoeftes zitten; iemand kan klagen over afval naast de vuilnisbak, terwijl een paar deuren verder iemand een probleem heeft met schulden’, legt Boaz uit.

Het valt Ronald op dat hij de laatste tijd veel onzichtbare armoede ziet op het gebied van gas, water en licht: ‘Mensen zetten de verwarming uit, of pas in de middag aan. Zuinig zijn is goed. Maar geen keus hebben, is schrijnend. Door dat soort 'oplossingen' binnenshuis - die anderen niet makkelijk zien - kan armoede lang onzichtbaar blijven. En de creativiteit van een gezamenlijke oplossing, zoals samen warm in de buurtkamer zitten, lijkt weg. Daar denken mensen niet aan. Dat solitaire leven zie ik meer sinds de coronaperiode. Terwijl veel mensen het helemaal niet alleen kúnnen! We zijn verleerd om het samen te doen.’

‘Bewoners weten zelf beter wat ze nodig hebben dan wij als buurtwerkers’

Bewoners regie laten pakken

‘Als mensen instituten centraal stellen, wijzen ze sneller naar politie of gemeente: júllie gaan dit oplossen.’ Geen duurzame relatie, vindt Boaz. Daarom gebruiken ze de ABCD-methode: ‘Asset-Based Community Development is eigenlijk een manier van kijken die bewoners centraal zet, zodat initiatieven vanuit hén komen en zij elkaar gaan helpen. Meldt iemand dat de gemeentetuin er slecht uitziet? Dan kan ik melding maken bij de groendienst. Maar, deze persoon hecht blijkbaar waarde aan een nette gemeentetuin, dus ik kan ook vragen: wat zou u ervan vinden om het tuintje zelf te beheren? En als u het graag wil doen, maar niet alleen: laten we vragen of de buren ook willen helpen!’.

Ronald vult aan: ‘Als we als organisatie veel podium en regie pakken over problemen of oplossingen, maak je mensen afhankelijk. Liever heb je dat bewoners zelf met ideeën komen, en dat de gemeente helpt en ondersteunt met mensen, plekken of materiaal. Bewoners weten zelf beter wat ze nodig hebben dan wij als buurtwerkers. Ze kunnen elkaar helpen! Denk aan budgetkoken, een initiatief van een ervaringsdeskundige uit de wijk: wie weet nou beter hoe die goedkoop moet koken, dan iemand die dat al z’n hele leven doet?’

Opbouwwerk en wijkcoördinatie hebben elkaar nodig

En wie of wat hebben Ronald en Boaz nodig om nog meer impact te kunnen maken? ‘Meer diverse buurtplekken zijn erg welkom, zoals Plein34: een buurtplein gericht op jongeren’, pleit Ronald. ‘En ik blijf enthousiast over het duo-systeem tussen opbouwwerkers en coördinatoren. Met een duo per wijk zouden we écht mooie slagen kunnen maken.’ Boaz merkt op: ‘Vanuit mijn rol heb ik vooral de buurtbewoners zelf nodig. Op hun eigen tempo natuurlijk, maar mensen moeten wel wíllen. Ik hoop dat ze de drempel over durven en een praatje komen maken, bijvoorbeeld nadat Ronald bij ze langs is geweest.’